Αρχείο ήχου

Περίληψη

“Αυγή Στον Παρθενώνα”, Συμφωνικό ποίημα (1936)
Συμφωνικό ποίημα, το πρώτο μέρος από το έργο “Δύο Ελληνικές Συμφωνικές Εικόνες”.
Όπως και στα άλλα έργα του Μιχαηλίδη με την ίδια δομή, εδώ καλούμαστε να οπτικοποιήσουμε τη μουσική, στη συγκεκριμένη περίπτωση να φανταστούμε ένα πρωινό στον Παρθενώνα. Στην αρχή και τη μέση της σύνθεσης, με τη χρήση ήπιων πνευστών που «συνομιλούν» με την εξίσου διακριτική χρήση εγχόρδων, μας μεταδίδεται η εντύπωση της παρουσίας μας στον χώρο του Παρθενώνα. Το τέλος παρουσιάζει μια αυξανόμενη ένταση που παραπέμπει στην εμφάνιση του ήλιου.
Ερμηνεία από την Κρατική Ορχήστρα Κύπρου, υπό τη διεύθυνση του Μίκη Μιχαηλίδη.

“Κονσέρτο για Πιάνο και Ορχήστρα”, του Σόλωνα Μιχαηλίδη (1966)
Σε τρία μέρη:
I: Andante-Allegro, II: Lento Dolente, III: Allegro Spiritoso

Το έργο χωρίζεται σε τρία μέρη.
Στο πρώτο, με επονομασία Andante-Allegro, μεταφερόμαστε σε ένα ηχητικό πλαίσιο που παράγει μια αίσθηση εισαγωγής σε έναν απροσδιόριστο χώρο ταξιδιού που άλλες φορές θυμίζει μια βόλτα σε ειδυλλιακή εξοχή, με ένα ανάλαφρο χορευτικό χαρακτήρα, και άλλες, οι πιο λυρικές, θυμίζουν σημεία μιας πολυάσχολης πόλης. Δεν απουσιάζουν τα δραματικά στοιχεία που παραπέμπουν σε μουσική δραματικής κινηματογραφικής ταινίας.
Στο δεύτερο μέρος, το Lento Dolente, η ορχήστρα έχει ακόμα πιο ενεργό ρόλο, κρατά όμως τη συνέχεια του ταξιδιού σε πιο ήρεμα μοτίβα, με σπουδαίες εναλλαγές, κυρίως μεταξύ της εναλλαγής των εγχόρδων (βιόλες, βιολοντσέλα) και των πνευστών (αγγλικός κόρνος).
Στο τελευταίο μέρος, το Allegro Spiritoso, διακρίνεται ένα κύριο θέμα που επαναλαμβάνεται τρεις φορές. Στην πρώτη ακούμε ένα εκφραστικό σόλο του κόρνου και ένα χορευτικό διάλογο ανάμεσα στην ορχήστρα και το πιάνο. Μετά επανέρχεται ο στιβαρός ρόλος του πιάνου. Διακρίνονται μοτίβα που παραπέμπουν στη δημοτική μουσική της Κύπρου, πάλι με τη συνοδεία μελωδιών που θυμίζουν κινηματογραφική μουσική. Μέσα από την τρίτη επανάληψη του κύριου θέματος οδηγούμαστε στην coda και το τέλος του έργου.

Ερμηνεία από την Κρατική Ορχήστρα Κύπρου, υπό τη διεύθυνση του Μίκη Μιχαηλίδη. Στο πιάνο ο Νικόλας Κωνσταντίνου

“Η Προσευχή του Ταπεινού”, στίχοι: Ζαχαρίας Παπαντωνίου (1953)
Στο συγκεκριμένο τραγούδι, ο Μιχαηλίδης επιλέγει το δρόμο της ταπεινοφροσύνης και της προσευχής για να εκφράσει τα απόκρυφα της ψυχής. Ο στίχος του Ζαχαρία Παπαντωνίου στρώνει με μελαγχολία το συναξάρι των ήχων. Η συγκρατημένη συγχορδιακή συνοδεία στο πιάνο και η έντονη παρουσία των τρίηχων παραπέμπουν στη νοητή παρουσία του τρισυπόστατου Όντος. Χαρακτηριστική είναι η φροντίδα του συνθέτη για τη σχέση μεταξύ μελωδικής κίνησης και κειμένου. Τόσο το λεκτικό περιεχόμενο όσο και η εκφορά του λόγου αποτελούν τους άξονες βάσει των οποίων ο Μιχαηλίδης φανερώνει το σεβασμό του για την τέχνη που υπηρέτησε. (Κείμενο: Μαρία Αχτσηβασίλη)
Ερμηνεία από την Κρατική Ορχήστρα Κύπρου, υπό τη διεύθυνση του Μίκη Μιχαηλίδη.
Βαρύτονος: Κύρος Πατσαλίδης

Οι στίχοι του ποιήματος:
Η προσευχή του ταπεινού

Κύριε, σαν ήρθεν η βραδιά, σου λέω την προσευχή μου.
Άλλη ψυχή δεν έβλαψα στον κόσμο απ’ τη δική μου.
Εκείνοι που με πλήγωσαν ήταν αγαπημένοι.
Την πίκρα μου τη βάσταξα. Μου δίνεις και την ξένη.

Μ’ απαρνηθήκαν οι χαρές. Δεν τις γυρεύω πίσω.
Προσμένω τα χειρότερα. Είν’ αμαρτία να ελπίσω.
Σαν ευτυχία την αγαπώ της νύχτας τη φοβέρα.
Στην πόρτα μου άλλος δεν χτυπά κανείς απ’ τον αγέρα.

Δεν έχω δόξα. Είν’ ήσυχα τα έργα που έχω πράξει.
Άκουσα τη γλυκιά βροχή. Τη δύση έχω κοιτάξει.
Έδωκα στα παιδιά χαρές, σε σκύλους λίγο χάδι.
Ζευγάδες καλησπέρισα που γύριζαν το βράδυ.

Τώρα δεν έχω τίποτα να διώξω ή να κρατήσω.
Δεν περιμένω ανταμοιβή. Πολύ ’ναι τέτοια ελπίδα.
Ευδόκησε ν’ αφανιστώ χωρίς να ξαναζήσω…
Σ’ ευχαριστώ για τα βουνά και για τους κάμπους που είδα.

“Άρια της Ναυσικάς”, (1951)
Άρια από την όπερα “Οδυσσέας” που γράφτηκε το 1951 και αναθεωρήθηκε το 1971-72.
Αυτή η ηχογράφηση αποτελεί την πρώτη παγκόσμια εκτέλεση του έργου.
Παρότι δεν έχουμε ακόμα μια πλήρη ηχογράφηση ολόκληρης της όπερας “Οδυσσέας”, η “Αρια της Ναυσικάς” μας δίνει μια πρώτη εντύπωση της αρτιότητας με την οποία χειριζόταν το υλικό του ο Σόλωνας Μιχαηλίδης. Επιρροές ανιχνεύονται από τα έργα “Ο Πρωτομάστορας” του Μανώλη Καλομοίρη και “Δέσπω” του Παύλου Καρρέρ. Η σοπράνο Μαργαρίτα Ηλία ερμηνεύει αυτό το μέρος με καθαρότητα και διάθεση παιχνιδιού.

Ερμηνεία από την Κρατική Ορχήστρα Κύπρου, υπό τη διεύθυνση του Μίκη Μιχαηλίδη.
Σοπράνο: Μαργαρίτα Ηλία

Οι στίχοι:
Να, εδώ στη δροσιά, στα νερά, τι χαρά.
Εμπρός, ελάτε, γλύκες μου φίλες,
να πλύνουμε στον ποταμό
με το τραγούδι και τον χορό.
Χαίρε, χαίρε, ω ξένε, ο Δίας μαζί σου.
Πως ήλθες μάθε, ξένε, στων Φαιάκων την πατρίδα.
και εγώ ‘μαι η Ναυσικά, του βασιλιά η μόνη κόρη.
Ελάτε, φίλες μου καλές, δώστε φαΐ, πιοτό του ξένου
και στο ποτάμι λούστε τον σ’ απάνεμο ένα μέρος.

“Κερύνεια μου”, Στίχοι: Κύπρος Χρυσάνθης
Τραγούδι για σοπράνο και πιάνο. Πρώτη σκηνική εκτέλεση.
Το τραγούδι “Κερύνεια” έχει μια ξεχωριστή σημασία για τον συνθέτη. Από εκεί καταγόταν η μητέρα του και με αφορμή την εισβολή των Τούρκων το 1974 έγραψε αυτό το τραγούδι. Το μουσικό θέμα αποτέλεσε και το κύριο υλικό για τη συμφωνική εικόνα με τον ίδιο τίτλο, καθώς και ένα έργο για μικτή χορωδία και ορχήστρα το 1979. Ο συνθέτης λέει χαρακτηριστικά: “Εκεί πρώτα έσβηνε το φως και η λάμψη της χαρούμενης ζωής και από κει το σκοτάδι της σκλαβιάς απλώθηκε στο μισό νησί. Η αναπόληση της ασύγκριτης ομορφιάς της, ζυμωμένη βαθιά με τις μνήμες των παιδικών μας χρόνων, αναδεύει μέσα στην ψυχή, τον πόνο με την προσευχή, το θρήνο με την ελπίδα”.
Από μουσικής απόψεως, το συγκεκριμένο τραγούδι αγγίζει τον ακροατή με τη φαινομενική ηρεμία που αναδύεται από την αργή ρυθμική αγωγή και την μελωδική κίνηση τόσο στη φωνή όσο και στο πιάνο. Το ελεγειακό ύφος στη βασική μελωδία παρουσιάζει μια συστολή, μια αυτοσυγκράτηση στην κίνηση και στο ηχόχρωμα, ενώ αντίθετα η διαρκής κίνηση και η πλούσια αρμονική πλέξη στο πιάνο χρωματίζει το μουσικό σκηνικό με σκιές μίας ψυχής που ηρεμία δεν βρήκε Το έργο ολοκληρώνεται με μία συνεχή αύξηση στην ένταση του ήχου και του ρυθμού καταλήγοντας σε ένα ξέσπασμα λυγμού. (Κείμενο: Μαρία Αχτσηβασίλη).

Ερμηνεία από την Κρατική Ορχήστρα Κύπρου, υπό τη διεύθυνση του Μίκη Μιχαηλίδη.
Χορωδίες: Η Φωνή της Κερύνειας και Άρης Λεμεσού

Στίχοι:
Κοιμόταν ο ήλιος μες τα μαστιγώματα
των φύλλων και της άμμου,
ευτυχισμένος γνωμοδοτούσε γαλανούς καιρούς.
Μικρό μου μέτωπο, Κερύνεια.

Τώρα λυπάται τα χαμένα σπίτια,
τα τζάκια των παλιών καιρών
και τη μικρή που περπατούσε Ελλάδα
στην πάντοτε πασχαλινή σου ακτή.

Μικρό μου μέτωπο, Κερύνεια.

“Κυπριακά Ελευθέρια”, 1959
Συμφωνικό ποίημα για χορωδία και ορχήστρα με στίχους από τον ύμνο της αναστάσεως. Πρόκειται για εθνικό έργο, γραμμένο με αφορμή την ανεξαρτησία της Κύπρου. Η πρώτη του εκτέλεση, την 1/6/1959, ήταν στην πανηγυρική συναυλία της 50ετηρίδος απελευθερώσεως της Θεσσαλονίκης. Το πρώτο, συμφωνικό, μέρος προετοιμάζει μέσω μιας εκστασιασμένης ορχήστρας την συμμετοχή της χορωδίας που θα επαναλάβει το Χριστός Ανέστη μέσα από διάφορες πολυφωνικές ρυθμολογίες.

Ερμηνεία από την Κρατική Ορχήστρα Κύπρου, υπό τη διεύθυνση του Μίκη Μιχαηλίδη.
Χορωδίες: Η Φωνή της Κερύνειας και Άρης Λεμεσού

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Αυγή Στον Παρθενώνα 0:00 - 5:50
Κονσέρτο για Πιάνο Και Ορχήστρα 6:00 - 34:00
Η Προσευχή του Ταπεινού 35:45 - 42:50
Άρια της Ναυσικάς 43:15 - 47:20
Κερύνεια Μου 47:40 - 50:25
Κυπριακά Ελευθέρια 50:40 - 1:00:30

Συμμετεχοντες

Συνθέτης: Σόλωνας Μιχαηλίδης Διεύθυνση: ΜΙΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Maciej Zaltowski ΠΙΑΝΟ: ΝΙΚΟΛΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΒΑΡΥΤΟΝΟΣ: ΚΥΡΟΣ ΠΑΤΣΑΛΙΔΗΣ ΣΟΠΡΑΝΟ: ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΗΛΙΑ ΧΟΡΩΔΙΑ: Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΕΡΥΝΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΧΟΡΩΔΙΑΣ: ΝΕΛΛΗ ΛΟΥΚΑΪΔΟΥ ΣΥΝΟΔΕΙΑ ΣΤΟ ΠΙΑΝΟ: ΑΥΓΗ Α. ΚΟΖΑΚΗ ΧΟΡΩΔΙΑ: ΑΡΗΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΧΟΡΩΔΙΑΣ: ΜΑΡΙΝΟΣ ΜΙΤΕΛΛΑΣ

Συνθετης

ΣΟΛΩΝΑΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ

Παραγωγη – Σκηνοθεσια

ΡΙΚ