Αρχείο ήχου

Περίληψη

“Ύμνος Στην Ευρώπη”
Υπό τη διεύθυνση του Μάτσεϊ Ζουλτόφσκυ, η συναυλία ξεκίνησε με τον “Ύμνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης”, του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν (1823).

“Δυο Συμφωνικές Εικόνες”
Οι “Δυο Ελληνικές Συμφωνικές Εικόνες” είναι έργο για συμφωνική ορχήστρα και γράφτηκαν το 1936. Αποτελούνται από τα μέρη “Αυγή στον Παρθενώνα”, που είναι εμπνευσμένο από το συμφωνικό ποίημα “Ντε Προφούντις” και “Το Πανηγύρι της Κακάβας”, εμπνευσμένο από το ποίημα “Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου” του Κωστή Παλαμά.

Τα μέρη:
α) “Αυγή στον Παρθενώνα”,
Όπως και στα άλλα έργα του Μιχαηλίδη με την ίδια δομή, εδώ καλούμαστε να οπτικοποιήσουμε τη μουσική• στη συγκεκριμένη περίπτωση, να φανταστούμε ένα πρωινό στον Παρθενώνα. Στην αρχή και στη μέση της σύνθεσης, με τη χρήση ήπιων πνευστών που «συνομιλούν» με την εξίσου διακριτική χρήση εγχόρδων, μας μεταδίδεται η εντύπωση της παρουσίας μας στον χώρο του Παρθενώνα. Το τέλος παρουσιάζει μια αυξανόμενη ένταση που παραπέμπει στην εμφάνιση του ήλιου.
Ερμηνεία από την Κρατική Ορχήστρα Κύπρου, υπό τη διεύθυνση του Μίκη Μιχαηλίδη.

β) “Το Πανηγύρι της Κακάβας”
Εμπνευσμένο από το ποίημα “Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου” του Κωστή Παλαμά, αυτό το δεύτερο συμφωνικό μέρος, συνεχίζει να οπτικοποιεί μεταλλασσόμενα περιβάλλοντα στις αισθήσεις μας. Η μουσική σε αυτό το έργο μας κατεβάζει από τον Παρθενώνα και μας μεταφέρει σε έναν πιο ανοιχτό χώρο, ίσως στην Αθήνα. Μας προκαλεί να αισθανθούμε τις περιηγήσεις των κατοίκων κάτω από τον Αττικό ουρανό. Στην αρχή φανταζόμαστε τις κινήσεις τους σε νωχελικά μοτίβα, σταδιακά όμως καταλήγουμε σε μια επική κορύφωση, με την ορχήστρα να συντονίζεται σαν να προσπαθεί να εγκιβωτίσει τους αυξανόμενους ρυθμούς μιας πόλης που ξυπνά.

“Η Προσευχή του Ταπεινού”
Στο συγκεκριμένο τραγούδι, ο Μιχαηλίδης επιλέγει το δρόμο της ταπεινοφροσύνης και της προσευχής για να εκφράσει τα απόκρυφα της ψυχής. Ο στίχος του Ζαχαρία Παπαντωνίου στρώνει με μελαγχολία το συναξάρι των ήχων. Η συγκρατημένη συγχορδιακή συνοδεία στο πιάνο και η έντονη παρουσία των τρίηχων παραπέμπουν στη νοητή παρουσία του τρισυπόστατου Όντος. Χαρακτηριστική είναι η φροντίδα του συνθέτη για τη σχέση μεταξύ μελωδικής κίνησης και κειμένου. Τόσο το λεκτικό περιεχόμενο όσο και η εκφορά του λόγου αποτελούν τους άξονες βάσει των οποίων ο Μιχαηλίδης φανερώνει το σεβασμό του για την τέχνη που υπηρέτησε. (Κείμενο: Μαρία Αχτσηβασίλη)
Η σύνθεση είναι του 1953 και τους στίχους έγραψε ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου.
Ερμηνεύει η η σοπράνο Γεωργία Μιχαηλίδου και η Κρατική Ορχήστρα Κύπρου.

“Αρχαϊκή Σουίτα”
Σουίτα για όμποε, φλάουτο και άρπα, γραμμένη το 1954. Χωρίζεται στα μέρη: α) Απλή προσφορά, β) Τερψιχόρη, γ) Δημόδοκος ο ραψωδός και δ) Οδυσσέας. Σε αυτό το έργο ο συνθέτης χρησιμοποιεί με αξιοθαύμαστο τρόπο θέματα που αναπτύσσονται πάνω σε αρχαίες ελληνικές κλίμακες. Ταυτόχρονα χειρίζεται άρτια τη δομή της σουίτας και του συμφωνικού ποιήματος για να παραδώσει ένα έργο ολοκληρωμένο, που καταφέρνει να οπτικοποιήσει την αίσθηση του αρχαϊκού κόσμου, όπως μας παραδίδεται διάσπαρτη μέσα από τα διασωθέντα κείμενα.
Σολίστ: Σβεντάνα Ρίστι (Φλάουτο), Μέντελ Βάντερ Μπρικ (Όμποε), Ρουθ Πότερ (Άρπα)
Διεύθυνση: Μάτσιεϊ Ζουτόφσκι
Ερμηνεία: Κρατική Ορχήστρα Κύπρου

Επιπρόσθετο κείμενο από το ιστολόγιο “Δισκοβόλος”
Η "Αρχαϊκή σουίτα" αποτελεί ένα από τα γνωστότερα έργα του Σόλωνα Μιχαηλίδη (1905-1979), γραμμένο στην "κυπριακή" του περίοδο, το 1954 στη Λεμεσό. Πρόκειται για οργανική τετραμερή σύνθεση για φλάουτο, όμποε, άρπα και ορχήστρα εγχόρδων. Περιλαμβάνει τα μέρη: 1. Απλή προσφορά (Lento), 2. Τερψιχόρη (Allegro), 3. Δημόδοκος (Lento), 4. Οδυσσέας (Allegro poco moderato). O τίτλος του έργου υποδηλώνει και το χαρακτήρα του μουσικού του ύφους. Είναι ένα έργο με αναφορές στην αρχαία ελληνική μουσική κι αυτό τονίζεται και από τα ηχοχρώματα που αναβλύζουν από τα συγκεκριμένα μουσικά όργανα, αλλά και από τους τίτλους των επιμέρους κινήσεων που αντλούνται από τον ομηρικό κόσμο.
Η πρώτη εκτέλεση του έργου έγινε το 1962 στην Αθήνα υπό τη διεύθυνση του Αντίοχου Ευαγγελάτου.

“Ο Τάφος”
Άρια σε στίχους Κωστή Παλαμά. Η σοπράνο Γεωργία Μιχαηλίδου, με τη συνοδεία της Κρατικής Ορχήστρας Κύπρου, ερμηνεύει συγκλονιστικά ένα μικρό μέρος από το έργο του Κωστή Παλαμά. Η δραματική, τελεολογική σημασία των στίχων (Άφτιαχτο κι αστόλιστο του Χάρου δεν σε δίνω…), αποτυπώνεται καίρια μέσα από τον ρυθμό της μουσικής και της ερμηνείας, και αποδίδει τιμή στην έκφραση του πόνου του ποιητή, ο οποίος έγραψε το συγκεκριμένο κείμενο μετά τον θάνατο του γιου του Άλκη, το 1898. Η σύνθεση είναι του 1936. Οι ίδιοι στίχοι μελοποιήθηκαν συγκλονιστικά και από τον Γιάννη Σπανό, στον δίσκο Ανθολογία Β’ του 1968, με ερμηνεύτρια την Αρλέτα.

Διεύθυνση ορχήστρας: Μάτσιεϊ Ζουτόφσκι

Απόσπασμα από το ποίημα:
Ἄφκιαστο κι ἀστόλιστο
τοῦ Χάρου δὲ σὲ δίνω.
Στάσου μὲ τ᾿ ἀνθόνερο
τὴν ὄψη σου νὰ πλύνω.

Τὸ χρυσὸ τὸ χτένισμα
μὲ τὰ χρυσὰ τὰ χτένια,
πάρτε ἀπ᾿ τὴ μανούλα σας
μαλλάκια μεταξένια.

Μήπως καὶ τοῦ Χάροντα
καθὼς θὰ σὲ κυττάξει,
τοῦ φανεῖς ἀχάϊδευτο
καὶ σὲ παραπετάξει!

Στὸ ταξίδι ποὺ σὲ πάει
ὁ μαῦρος καβαλλάρης,
κύτταξε ἀπ᾿ τὸ χέρι του,
τίποτε νὰ μὴν πάρεις.

“Ναυσικάς και Θεραπαινίδων”
Μουσική μπαλέτου από την όπερα Οδυσσέας (σύνθεση 1951). Ένας εξάλεπτος ορχηστρικός διθύραμβος που οπτικοποιεί το επεισόδιο της Ναυσικάς από το Ομηρικό έπος. Την Κρατική Ορχήστρα Κύπρου διευθύνει ο Μάτσιεϊ Ζουτόφσκι.

Κείμενο του Σόλων Μιχαηλίδη για το μπαλέτο “Ναυσικά”:
Το μπαλέτο αυτό χορεύεται (στην όπερα) από τη Ναυσικά και τις θεραπαινίδες της στην ακροποταμιά, όπου φτάνουν με το αμάξι για να πλύνουν ρούχα.
Το μπαλέτο χωρίζεται σε τέσσερα μέρη: Στο πρώτο, μόλις κατέβουν τα κορίτσια από το αμάξι, αρχίζουν το χορό. Στο δεύτερο πλένουνε κι απλώνουνε τα ρούχα. Στο τρίτο ξαναγυρίζουνε στο παιχνίδι και στο χορό. Σε κάποια στιγμή η μπάλα χτυπάει τον βυθισμένο στον ύπνο, μετά το τελευταίο τραγικό ναυάγιό του, Οδυσσέα. Ο πολυβασανισμένος ήρωας ξυπνάει, διερωτάται σε ποια τάχα χώρα να έχει πέσει και, οδηγημένος από τα τραγούδια και τις φωνές των κοριτσιών, που, όμως εύκολα μεταπείθονται από τη Ναυσικά, ξαναγυρίζουνε και συνεχίζουνε το χορό τους γύρω από τον ξένο τους.

“Ύμνος της Κυπριακής Δημοκρατίας”
Πρόκειται για την πρώτη εκτέλεση αυτού του έργου. Η Έλενα Λαμάρη αναφέρει: «Το 1963 ο Σόλων Μιχαηλίδης, μετά από συνεννόηση με τον πρόεδρο Aρχιεπίσκοπο Μακάριο, άρχισε την προσπάθεια για την κάθοδο στην Κύπρο της Συμφωνικής Ορχήστρας Βορείου Ελλάδος. Ο Μιχαηλίδης, συνέθεσε τότε τον “Ύμνο της Κυπριακής Δημοκρατίας”. Το έργο έχει ημερομηνία ενορχήστρωσης την 31η Δεκεμβρίου του 1963. Ωστόσο, οι ταραχές που ακολούθησαν τον χειμώνα του 1963 με 1964 δεν επέτρεψαν την πραγματοποίηση του ταξιδιού της ορχήστρας και ο ύμνος δεν ακούστηκε ποτέ».
Ερμηνεύει η Κρατική Ορχήστρα Κύπρου.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Ύμνος της Ευρωπαϊκής Ένωσης 00:00 - 2:30
Δυο Συμφωνικές Εικόνες - α) Αυγή στον Παρθενώνα, β) Το Πανηγύρι της Κακάβας 2:30 - 13:30
Η Προσευχή του Ταπεινού 13:30 - 19:30
Αρχαϊκή Σουίτα - α) Απλή προσφορά, β) Τερψιχόρη, γ) Δημόδοκος, δ) Οδυσσέας 19:30 - 34:40
Άρια για σοπράνο από την Καντάτα: “Ο Τάφος” 34:40 - 39:40
Μπαλέτο “Ναυσικάς και Θεραπαινίδων” 39:40 - 46:20
Ύμνος της Κυπριακής Δημοκρατίας 46:20 - 49:00

Συμμετεχοντες

Μαέστρος: ΜΑΤΣΕΪ ΖΟΥΤΟΦΣΚΙ Σολίστ: ΓΕΩΡΓΙΑ ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ Ορχήστρα: ΚΡΑΤΙΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΚΥΠΡΟΥ Φλάουτο: ΣΒΕΝΤΑΝΑ ΡΙΣΤΙ Όμποε: ΜΕΝΤΕΛ ΒΑΝΤΕΡ ΜΠΡΙΚ Άρπα: ΡΟΥΘ ΠΟΤΕΡ

Συνθετης

ΣΟΛΩΝΑΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ

Παραγωγη – Σκηνοθεσια

ΡΙΚ